همه چیز درباره روغن هیدرولیک فرمان و زمان تعویض آن
فرمان یکی از مهم‌ترین اجزای هر خودرویی است که به شما امکان کنترل و هدایت خودرو را می‌دهد. در بسیاری از خودروهای امروزی، از سیستم فرمان هیدرولیکی برای سهولت در چرخاندن فرمان استفاده می‌شود. این سیستم برای کارکرد درست، به مایعی به نام روغن هیدرولیک فرمان وابسته است. اما روغن هیدرولیک فرمان چیست و چه زمانی باید آن را تعویض کرد؟ در این مقاله، به دنیای روغن هیدرولیک فرمان سفر می‌کنیم و با تمام نکات مربوط به آن آشنا می‌شویم. پس کمربند ایمنی‌تان را ببندید و با ما همراه باشید!
روغن هیدرولیک فرمان چیست؟
فرمان هیدرولیکی با استفاده از نیروی هیدرولیک، نیروی شما را برای چرخاندن فرمان خودرو چند برابر می‌کند. این سیستم شبیه به جک‌های هیدرولیکی عمل می‌کند. به طور خلاصه، هنگامی که فرمان را می‌چرخانید، پمپ هیدرولیک روغن را با فشار بالا به سیلندر فرمان هدایت می‌کند. این فشار روغن باعث حرکت اجزای داخلی سیلندر فرمان شده و در نهایت، چرخ‌های جلو را به سمتی که می‌خواهید هدایت می‌کند.
در این فرآیند، روغن هیدرولیک فرمان نقش حیاتی ایفا می‌کند. این روغن وظایف مهمی از جمله موارد زیر را بر عهده دارد:
- روانکاری قطعات: روغن هیدرولیک فرمان باعث روانکاری اجزای داخلی سیستم فرمان شده و از سایش و خوردگی آن‌ها جلوگیری می‌کند.
- انتقال نیرو: روغن هیدرولیک، نیروی پمپ را به سیلندر فرمان منتقل می‌کند تا چرخش فرمان به چرخ‌ها منتقل شود.
- خنک‌کاری: روغن هیدرولیک در حین کارکرد سیستم فرمان گرم می‌شود. روغن به جذب گرما کمک کرده و مانع از داغ شدن بیش از حد اجزای سیستم می‌شود.
- ضد زنگ زدگی: روغن هیدرولیک از زنگ زدگی قطعات فلزی سیستم فرمان جلوگیری می‌کند.
چه زمانی باید روغن هیدرولیک فرمان را تعویض کرد؟
روغن هیدرولیک فرمان نیز مانند سایر روغن‌های خودرو، با گذشت زمان خاصیت خود را از دست می‌دهد و نیاز به تعویض دارد. تعویض به موقع روغن هیدرولیک فرمان، عملکرد صحیح سیستم فرمان، ایمنی بیشتر در رانندگی، و طول عمر بیشتر قطعات سیستم را به همراه دارد. اما چه نشانه‌هایی به شما می‌گویند که زمان تعویض روغن هیدرولیک فرمان فرا رسیده است؟
- سفت شدن فرمان: اولین و مهم‌ترین نشانه‌ی فرسودگی روغن هیدرولیک فرمان، سفت شدن فرمان خودرو است. برای چرخاندن فرمان، باید نیروی بیشتری به کار ببرید، به خصوص در هنگام دور زدن یا پارک کردن.
- صدای غیرعادی: اگر هنگام چرخاندن فرمان روی آسفالت(دقت شود که مبنای بررسی باید چرخاندن فرمان روی آسفالت باشد، چرخاندن فرمان بر روی سنگ و یا موزائیک، ملاک کنترل نمی باشد)، صداهای غیرعادی مانند ناله، جیغ، یا تق‌تق می‌شنوید، می‌تواند نشانه‌ی کمبود یا آلودگی روغن هیدرولیک فرمان باشد.
- نشتی روغن: اگر در زیر خودرو، لکه‌های روغن قرمز یا قهوه‌ای مشاهده کردید، احتمالاً نشتی روغن هیدرولیک از سیستم فرمان وجود دارد. در این صورت، علاوه بر تعویض روغن، باید محل نشتی نیز توسط متخصص بررسی و تعمیر شود.
- پاسخ ضعیف فرمان: اگر فرمان خودرو به خوبی به حرکات شما پاسخ نمی‌دهد و با تأخیر عمل می‌کند، می‌تواند نشانه‌ای از آلودگی یا کمبود روغن هیدرولیک باشد.
- تغییر رنگ روغن: روغن هیدرولیک فرمان به طور معمول، به رنگ قرمز یا قهوه‌ای روشن است. اگر رنگ روغن تیره و کدر شده باشد، نشان می‌دهد که روغن فرسوده شده و نیاز به تعویض دارد.
نکات مهم در هنگام تعویض روغن هیدرولیک فرمان
- تعویض روغن هیدرولیک فرمان فقط باید توسط کارشناس و یا مکانیک حرفه ای و آموزش دیده انجام گیرد و لازم است تا به نکات زیر در هنگام تعویض روغن هیدرولیک فرمان توجه کنید:
- استفاده از روغن مناسب: حتماً از روغن هیدرولیک فرمان که توسط شرکت سازنده‌ی خودرو توصیه شده است، استفاده کنید. استفاده از روغن نامناسب می‌تواند به سیستم فرمان آسیب برساند.
- تخلیه کامل روغن قدیمی: برای عملکرد بهینه سیستم فرمان، تا حد امکان روغن قدیمی را از سیستم تخلیه کنید. این کار معمولاً با شل کردن پیچ تخلیه روی مخزن روغن هیدرولیک انجام می‌شود.
- تعویض فیلتر روغن (در صورت وجود): برخی از خودروها دارای فیلتر روغن هیدرولیک فرمان هستند. در صورت وجود این فیلتر، حتماً آن را همزمان با تعویض روغن، تعویض کنید.
- هواگیری سیستم: پس از تعویض روغن، هواگیری سیستم فرمان برای اطمینان از عملکرد صحیح آن ضروری است. این کار معمولاً با روشن کردن خودرو و چرخاندن چند باره‌ی فرمان در جهات مختلف انجام می‌شود. دفترچه راهنمای خودرو، دستورالعمل دقیق‌تری برای هواگیری سیستم فرمان را در اختیار شما قرار می‌دهد.
- دفع روغن سوخته به شکل صحیح: روغن هیدرولیک فرمان، یک روغن سوخته‌ی خطرناک محسوب می‌شود. آن را در سطل آشغال یا طبیعت رها نکنید. روغن سوخته را به مراکز جمع‌آوری مواد خطرناک تحویل دهید.
فواید تعویض به موقع روغن هیدرولیک فرمان
- تعویض به موقع روغن هیدرولیک فرمان، فواید متعددی برای شما و خودروی‌تان به همراه دارد. برخی از این فواید عبارتند از:
- فرمان‌پذیری نرم و روان: با تعویض به موقع روغن، فرمان نرم‌تر شده و چرخاندن آن راحت‌تر می‌شود.
- افزایش طول عمر قطعات سیستم فرمان: روغن تمیز و روان، از سایش و خوردگی قطعات سیستم فرمان جلوگیری کرده و طول عمر آن‌ها را افزایش می‌دهد.
- کاهش خطر خرابی پمپ هیدرولیک: روغن فرسوده می‌تواند باعث خرابی پمپ هیدرولیک شود که هزینه‌ی تعمیر بالایی در پی دارد.
- بهبود عملکرد کلی خودرو: فرمان‌پذیری نرم و دقیق، به بهبود عملکرد کلی خودرو و احساس لذت‌بخش‌تر هنگام رانندگی کمک می‌کند.
- کاهش هزینه‌های نگهداری: تعویض به موقع روغن هیدرولیک فرمان، در مقایسه با تعمیر یا تعویض قطعات آسیب‌دیده در اثر استفاده از روغن فرسوده، بسیار کم‌هزینه‌تر است.
روغن هیدرولیک فرمان، مایعی کلیدی برای عملکرد صحیح سیستم فرمان و در نتیجه، ایمنی و لذت رانندگی است. با تعویض به موقع روغن هیدرولیک فرمان (معمولاً هر 2 تا 4 سال یک بار یا بر اساس دستورالعمل دفترچه راهنمای خودرو)، از فرمان‌پذیری نرم و روان، طول عمر بیشتر قطعات سیستم فرمان، و در نهایت، رانندگی ایمن و لذت‌بخش بهره‌مند شوید.
سوالات متداول (FAQs) درباره روغن هیدرولیک فرمان
1. هر چند وقت یکبار باید روغن هیدرولیک فرمان را تعویض کنم؟
دوره تعویض روغن هیدرولیک فرمان به عوامل مختلفی مانند نوع خودرو، شرایط رانندگی، و کیفیت روغن بستگی دارد. به طور کلی، تعویض روغن هیدرولیک فرمان هر 2 تا 4 سال یک بار یا بر اساس دستورالعمل دفترچه راهنمای خودرو توصیه می‌شود.
2. خودم می‌توانم روغن هیدرولیک فرمان را تعویض کنم؟
همانطور که قبلا نیز اشاره شد، تعویض روغن هیدرولیک فرمان می بایست فقط توسط یک کارشناس و یا مکانیک حرفه ای و آموزش دیده سپرده شود.
3. چه عواقبی در صورت عدم تعویض به موقع روغن هیدرولیک فرمان وجود دارد؟
عدم تعویض به موقع روغن هیدرولیک فرمان می‌تواند منجر به سفت شدن فرمان، ایجاد صداهای غیرعادی، نشتی روغن، پاسخ ضعیف فرمان، و در نهایت، خرابی پمپ هیدرولیک و سایر قطعات سیستم فرمان شود.
4. هزینه تعویض روغن هیدرولیک فرمان چقدر است؟
هزینه تعویض روغن هیدرولیک فرمان به عوامل مختلفی مانند نوع روغن، دستمزد مکانیک، و محل تعویض بستگی دارد. اما به طور کلی، این هزینه در مقایسه با هزینه تعمیر یا تعویض قطعات آسیب‌دیده در اثر استفاده از روغن فرسوده، بسیار کم‌تر است.
5. چه علائمی به من می‌گویند که سطح روغن هیدرولیک فرمان پایین است؟
علائم کمبود روغن هیدرولیک فرمان مشابه علائم فرسودگی روغن است، از جمله سفت شدن فرمان، ایجاد صداهای غیرعادی، و پاسخ ضعیف به حرکت دست راننده.
سطح روغن هیدرولیک فرمان را چگونه چک کنیم؟
برخلاف روغن موتور، در بسیاری از خودروها، برای روغن هیدرولیک فرمان، گیج مخصوص برای چک کردن سطح روغن وجود ندارد. اما شما می‌توانید با روشی ساده، از میزان روغن هیدرولیک فرمان خودروی‌تان مطلع شوید:
- موتور خودرو را خاموش کرده و چند دقیقه صبر کنید تا روغن به مخزن برگردد.
- درپوش مخزن روغن هیدرولیک فرمان را پیدا کنید. این درپوش معمولاً در جلوی موتور و روی جعبه فرمان قرار دارد. روی درپوش، علامت روغن هیدرولیک فرمان حک شده است.
- درپوش را با احتیاط باز کنید. مراقب باشید که روغن داغ روی دست‌تان نریزد.
- داخل مخزن را نگاه کنید. در برخی از خودروها، روی بدنه‌ی مخزن، خطوط Min و Max برای نشان دادن سطح مناسب روغن وجود دارد. همچنین، ممکن است روی dipstick متصل به درپوش، این خطوط علامت‌گذاری شده باشند.
- میزان روغن را چک کنید. سطح روغن باید بین خطوط Min و Max باشد. اگر سطح روغن پایین‌تر از خط Min است، به احتمال زیاد، روغن هیدرولیک فرمان شما کم است و باید توسط یک مکانیک متخصص، سطح آن تنظیم شود.
توجه: به یاد داشته باشید که هرگز روغن هیدرولیک فرمان را مستقیماً به مخزن اضافه نکنید. حتماً برای اضافه کردن روغن، از نوع روغنی که توسط شرکت سازنده‌ی خودرو توصیه شده است، استفاده کنید و این کار را به یک مکانیک ماهر بسپارید.